राज्यातील बांधकाम क्षेत्रात काम करणारे कामगार हे आर्थिक दृष्ट्या कमकुवत असतात त्यामुळे कामगारांजवळ रहायला स्वतःचे घर उपलब्ध नसते तसेच ते स्वतःचे घर खरेदी करण्यासाठी असमर्थ असतात तसेच बहुतांश कामगार हे कच्च्या पडक्या घरात राहतात तसेच पक्के घर बांधण्यासाठी त्यांच्याजवळ पुरेशे पैसे नसतात त्यामुळे कामगार बँक, वित्त संस्था, पतपेढी मधून घर बांधण्यासाठी जास्त व्याज दराने कर्ज घेतात परंतु कामगारांना मिळणारे वेतन हे कमी असते त्यामुळे त्यांना कर्जाची रक्कम फेडणे अशक्य होते त्यामुळे कर्जावरील व्याजदर वाढत जातो याचा आर्थिक ताण त्यांना सहन करावा लागतो. तयामुळे राज्यातील ज्या कामगारांजवळ रहायला स्वतःचे घर नाही तसेच ते कच्य्या पडक्या घरात राहतात अशा कामगारांनी स्वतःचे घर खरेदी करण्यासाठी तसेच घर बांधण्यासाठी कर्ज घेतले आहे अशा कामगारांना कर्जावरील व्याजाची रक्कम महामंडळामार्फत बँकेला दिली जाते.
नोंदित बांधकाम कामगारांच्या घर खरेदी किंवा घर बांधणीकरीता बँकेकडून घेतलेल्या 6 लाख रक्कमेच्या मर्यादेत गृहकर्जावरील व्याजाची रक्कम मंडळामार्फत देण्यात येईल. मंडळामार्फत द्यावयाची गृहकर्जावरील व्याजाची रक्कम बांधकाम कामगाराच्या बँकेच्या कर्ज खात्यात जमा केली जाईल.
Bandhkam Kamgar Gharkul Yojana चे उद्दिष्ट
- राज्यातील आर्थिक दृष्ट्या गरीब कामगारांनी घेतलेल्या गृहकर्जावरील व्याजाची रक्कम अदा करणे.
- कामगारांच्या डोक्यावरील आर्थिक ताण कमी करणे.
योजनेचे लाभार्थी
- इमारत व बांधकाम कामगार मंडळात नोंदणीकृत कामगार
योजनेअंतर्गत आवश्यक पात्रता व अटी
- अर्जदार कामगार हा महाराष्ट्र राज्याचा मूळ रहिवाशी असणे आवश्यक आहे.
- बांधकाम कामगार मंडळाकडे सलग 3 वर्षे नोंदीत असावा.
- बांधकाम कामगाराचे वय 18 ते 52 वर्षे या दरम्यान असावे.
- बांधकाम कामगाराने घरबांधणीकरीता कर्ज घेताना स्वतःच्या मालकीची जागा, सक्षम प्राधिकाऱ्याने मंजूर केलेला आराखडा सादर करणे आवश्यक राहील.
- घरखरेदी करताना विकासकासोबत केलेला नोंदणीकृत करारनामा सादर करणे अनिवार्य राहिल.
- बांधकाम कामगाराने कर्ज घेतलेल्या घराची मालकी पती-पत्नीची संयुक्त असावी.
- सदर मालमत्तेवर बांधकाम कामगाराचा पूर्ण हक्क असावा. सदर मालमत्तेबाबत कोणताही वाद (Dispute) असू नये.
- घरखरेदी किंवा घर बांधणी करीता घेतलेल्या कर्जाबाबत बँकेचे कर्जमंजूरीचे आदेश आवश्यक राहतील.
- सदर योजनेचा लाभ कूटुंबाच्या एकाच घरासाठी (एकदाच) देय रहील.
- उपरोक्त अटींचे पालन करणाऱ्या नोंदित बांधकाम कामगारांस गृहकर्जावारील व्याजाची रक्कम मंडळामार्फत थेट बांधकाम कामगारांच्या बँकेकडील कर्ज खात्यात जमा करण्यात येईल.
- कामगारांचे वार्षिक उत्पन्न कामगार मंडळाने ठरवून दिलेल्या मर्यादेपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे.
- कामगारांकडे रहायला स्वतःचे पक्के घर नसावे.
आर्थिक मदत:
- ग्रामीण भागात घर बांधण्यासाठी: 2 लाख रुपये
- शहरी भागात घर बांधण्यासाठी: 3 लाख रुपये
- कच्चे घर पक्के करण्यासाठी: 1 लाख रुपये
मंडळातील नोंदित बांधकाम कामगारांसाठी पक्के घर बांधण्यासाठी खालीलप्रमाणे प्रस्ताव मंडळाच्या विचारार्थ सादर करण्यात येत आहे.
- योजनेचे स्वरूप व अर्थसहाय्य: मंडळाकडील नोंदित बांधकाम कामगारांना ग्रामीण / शहरी भागात स्वतःच्या जागेवर नवीन घर बांधण्यासाठी किंवा अस्तीत्वात असलेल्या कच्च्या घराचे पक्क्या घरात रुपांतर करण्यासाठी 2 लाख रुपये अर्थसहाय्य देणे.
- घराचे क्षेत्रफळ: घराच्या बांधकामाचे चटई क्षेत्र किमान 269 चौ. फूट व जास्तीत जास्त 300 चौ.फु.इतके असावे. या पेक्षा कमी क्षेत्रफळाची जागा निवडल्यास जागेच्या उपलब्धतेनुसार घराचे बांधकाम करण्याची मुभा राहील. मात्र एकूण बांधकाम क्षेत्र हे 30 मीटरपेक्षा अधिक असू नये.
लाभार्थीची पात्रता
अ) मंडळाकडे नोंदित व सक्रिय (जिवित) बांधकाम कामगारांना सदर अर्थसहाय्य देय राहिल.
ब) नोंदित बांधकाम कामगराचे स्वतःच्या नावे महाराष्ट्र राज्यात पक्के घर (सिमेंट व वाळूने बांधलेले घर नसावे.
क) नोंदित बांधकाम कामगाराच्या कुटूंबातील एकाच व्यक्तीस सदर अर्थसहाय्य देय राहिल.
ड) सदर नोंदित बांधकाम कामगाराने प्रधानमंत्री आवास योजनेअंतर्गत देय अनुदानाचा / मंडळाकडून देय गृहकर्जावरील व्याज परताव्याकरीता अनुज्ञेय अर्थसहाय्यचा अथवा केंद्र शासन / राज्य शासन / मंडळाच्या अन्य कोणत्याही समांतर योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा. त्याबाबत त्याना स्वयंघोषणापत्र / शपथपत्र सादर करणे आवश्यक राहिल.
इ) नोंदित बांधकाम कामगारास स्वतःचे पक्के घर बांधण्यासाठी त्याच्या स्वत:च्या/ पत्नीच्या / अविवाहित मुलाच्या नावे मालकीची जागा असणे आवश्यक राहिल व त्यासाठी मालकी हक्काचे दस्तऐवज पुरावा (ग्रामपंचायतीने/ तलाठयाने प्रमाणित केलेले) म्हणून जोडणे आवश्यक आहे.
ई) लाभार्थ्यास त्याचे कच्च्या घराचे पक्कया घरात रूपांतर करण्यासाठी स्वत:च्या मालकीची किंवा पत्नीचे किंवा अविवाहीत मुलांच्या नावे कच्चे घर असणे आवश्यक आहे.
अर्जासोबत जोडावयाची आवश्यक कागदपत्रे
- रेशन कार्ड/निवडणूक मतदार ओळखपत्र / विद्युत देयक
- जमीन ताबापत्र, 7/12 उतारा, पी. आर. कार्ड, मालमत्ता कर आकारणी नोदवहीचा उतारा इ.
- सक्षम प्राधिकाऱ्याने दिलेला उत्पन्नाचा दाखला
- आधार कार्ड
- जनधन योजनेअंतर्गत अथवा अन्य खाते असलेल्या बँकेचे आणि शाखेचे नाव व खाते क्रमांक
- लाभार्थी म्हणून नोंदणी झाल्यानंतर सक्षम प्राधिकाऱ्याने नोंदित बांधकाम कामगार म्हणून दिलेल्या ओळखपत्राची प्रत.
- प्रस्तावित घराच्या बांधकामाचा स्थानिक प्राधिकरणने मंजूर केलेला नकाशा / आराखडा
- नोदणीकृत अभियंता यांनी दिलेल्या प्रस्तावित घराच्या बांधकामाचे अंदाजपत्रक
योजनेअंतर्गत आवश्यक घराची रचना
घराच्या नकाशा / आराखडयाच्या धर्तीवर असावा. घराची रचना शक्यतो पुढील प्रमाणे असावी.
- संपूर्ण बांधकाम विटा, वाळू व सिमेंटमध्ये असावे.
- घरकुलामध्ये तीन खोल्या बांधण्यात याव्या त्यामध्ये एक बैठक हॉल, एक शयन कक्ष व एक स्वयंपाक घर असावे. तसेच त्यामध्ये एक शौचालय व स्वच्छतागृह / स्नानघर असणे अनिवार्य राहील.
- घराच्या जोत्याचे दगडी बांधकाम असावे. घराची उंची कमीत कमी 9 फूट असावी. घरामध्ये फर्शी बसविणे आवश्यक राहिल. घराच्या सर्व भिंतीना आतून व बाहेरून प्लास्टर करणे आवश्यक आहे.
- छताकरीता स्थानिक गरजेनुसार मजबूत चांगल्या प्रकारचे लोखंडी किंवा सिमेंट पत्रे अथवा कौलांचा वापर करण्यास मुभा राहील.
- लाभार्थीला त्याच्याकडे उपलब्ध असलेल्या जागेच्या क्षेत्रफाळानुसार एक मजली अथवा दुमजली घर बांधण्याची मुभा रहील. मात्र त्यामध्ये शौचालय व स्वच्छता / स्नान घराची सुविधा असणे बंधनकारक राहील.
अर्थसहाय्य मिळण्याची कार्य पध्दत
- नोंदणीकृत बांधकाम कामगारापैकी सदर योजनेचा लाभ घेण्यास इच्छूक लाभार्थ्यांची यादी मंडळाकडून मंजूर करून घेण्यात येईल.
- मंडळाने मंजुर केलेल्या यादीतील लाभार्थ्यांकरीता सदर योजना ग्रामविकास विभागाअंतर्गत जिल्हा पातळीवरील DRDA मार्फत राबविण्यात येईल.
- सदरील योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यास बॅकेडून कर्ज घेऊन घर बांधण्याची किंवा स्वतःच्या पैशाने घर बांधण्याची मुभा राहील. बॅकेडून कर्ज घेतल्यास अर्थसहाय्याची रक्क्म बँकेस अदा करण्यात येईल व स्वतःच्या पैश्याने घर बांधल्यास अर्थसहाय्याची रक्कम लाभार्थ्याच्या बँक खात्यात जमा करण्यात येईल.
- बँकेने मंजूर केलेल्या कर्जाच्या रकमेपैकी 2 लाख रुपये पर्यंतची रक्कम महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कल्याणकारी मंडळाकडून बँकेकडे अनुज्ञेय असलेल्या हप्त्या प्रमाणे लाभार्थ्यांच्या कर्ज खात्यात जमा करण्यात येईल. उर्वरित कर्जाची रक्कम लाभार्थ्यास परस्पर बँकेस भरावी लागेल. त्यास महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कल्याणकारी मंडळ जबाबदार राहणार नाही.
- लाभार्थिने घराचे बांधकाम पूर्ण झाल्यानंतर कोणत्याही नोंदणीकृत अभियंत्याकडून घराचे पूर्णत्वाचे प्रमाणपत्र अणि मुल्यांकन प्रमाणपत्र प्राप्तकरून महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कल्याणकारी मंडळाकडे सादर करावे.
- अर्थसहायाची रक्कम बांधकामाच्या प्रगतीनुसार खालीलप्रमाणे 4 टप्प्यात मंजुर करण्यात येईल.
| बांधकाम स्थिती | अर्थसहाय्याची हफ्त्याची राशी | |
| 1 | जागा उपलब्धतेचे प्रमाणपत्र सादर केल्यानंतर व मंजूर बांधकाम आराखड्याची प्रत सादर केल्यानंतर तसेच बांधकामासाठी पाया खोदल्यानंतर व बांधकाम साहित्य जमा केल्यानंतर / साठविल्यानंतर | पहिला हफ्ता 30,000/- रुपये |
| 2 | Lintle Level पर्यंतचे बांधकाम पूर्ण झाल्यानंतर | दुसरा हफ्ता 60,000/- रुपये |
| 3 | छतापर्यंतचे काम पूर्ण झाल्यानंतर | तिसरा हफ्ता 60,000/- रुपये |
| 4 | घर पूर्ण झाल्यावर अंतिम पूर्णत्वाचा दाखला सादर केल्यानंतर | चौथा हफ्ता 50,000/- रुपये |
योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची पद्धत
- कामगाराला आम्ही खाली दिलेल्या लिंक वरून योजनेचा अर्ज डाउनलोड करावा लागेल.
- अर्जात विचारलेली सर्व माहिती भरून सोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडून सदर अर्ज आपल्या क्षेत्रातील कामगार कार्यालयात जमा करावा लागेल.
- अशा प्रकारे तुमची या योजनेअंतर्गत अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होईल.
| योजनांचे अर्ज | |
| योजनेचा अर्ज 1 | डाउनलोड |
| योजनेचा अर्ज 2 | डाउनलोड |
| आपल्या क्षेत्रातील कामगार कार्यालयाचा पत्ता | येथे क्लिक करा |
| बांधकाम कामगार योजना नवीन शासनाचे निर्णय | येथे क्लिक करा |
बांधकाम कामगार योजनेअंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या योजना
सामाजिक सुरक्षा योजना
शैक्षणिक योजना
आरोग्य विषयक योजना
आर्थिक योजना
महत्वाच्या बाबी
कामगारांचे प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे
| बांधकाम कामगार नोंदणी कोण करू शकतो? |
| बांधकाम कामगार नोंदणी कुठे करायची? |
| बांधकाम कामगारांना ESI लागू आहे का? |
| असंघटित कामगार म्हणजे काय? |
| कामगार कल्याण योजना काय आहेत? |
बांधकाम कामगार योजना अंतर्गत कामगार नोंदणी
बांधकाम कामगार दाव्यासाठी अर्ज करा
बांधकाम कामगार ऑनलाईन नोंदणीचे नूतनीकरण
आपली बांधकाम कामगार नोंदणी अद्ययावत करा
बांधकाम कामगार प्रोफाइल लॉगिन करा
उपकर भरणा पुढे जाण्यासाठी लॉगिन करा
महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळ अंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या विविध योजना
| अधिकृत वेबसाईट | येथे क्लिक करा |
| दूरध्वनी क्र | 022-24306717 / 43226825 |
| फॅक्स क्र | 022-42210019 |
| ई-मेल | mlwbpro53@gmail[dot]com |
| पत्ता | मका / ग्रंथालय / 17 -18 / 165 हु. बाबू गेनू मुंबई गिरणी कामगार क्रीडा भवन, सेनापती बापट मार्ग, एलफिन्स्टन, मुंबई 400013 |