बांधकाम कामगार आरोग्य योजना: इमारत व इतर बांधकाम क्षेत्रातील कामगारांचे सातत्याने होणारे स्थलांतर आणि कायम जोखीमीच्या परिस्थितीत करावे लागणारे काम या व अशा पूरक कारणांमुळे साधारणत: बांधकाम कामगार आजारी पडत असतात.
जोखीमीच्या परिस्थितीत काम करावे लागत असल्यामुळे बांधकाम कामगारांचे जीवनमान देखील असुरक्षीत स्वरुपाचे असते. त्यामुळे कायद्यातील तरतुदीस अनुसरुन महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाकडील नोंदीत बांधकाम कामगार व त्यांच्यावर अवलंबीत कुटुंबियांना सदरहू मंडळाकडून सार्वजनिक क्षेत्रातील आरोग्य विमा योजनेचा लाभ वेळोवेळी देण्यात आलेला आहे.
तसेच मंडळाकडील नोंदीत बांधकाम कामगारांना शासनामार्फत राबविण्यात येणाऱ्या आरोग्य विमा योजनेच्या लाभाच्या परिघात आणून असे कामगार व त्यांच्या कुटुंबियांना आरोग्य विमा योजनेचे प्रभावी, नियमित आणि आश्वासक असे सुरक्षा कवच पुरविण्याची बाब शासनाच्या विचाराधीन होती. राज्याच्या सार्वजनिक आरोग्य विभागामार्फत राबवावयाच्या महात्मा ज्योतीबा फुले जन आरोग्य योजना अंतर्गत उपलब्ध होणाऱ्या रुग्णालयांची अधिकची संख्या आणि मिळणाऱ्या आरोग्य सुविधांचा दर्जा हा निश्चितच चांगला असल्यामुळे तसेच विमा हप्त्यापोटी करावा लागणारा खर्च देखील कमी असल्यामुळे सदर योजनेंतर्गत एक स्वतंत्र गट म्हणून बांधकाम कामगारांचा समावेश करता येईल काय, याबाबतचा प्रस्ताव शासन स्तरावर विचाराधीन होता. वर नमूद वस्तुस्थितीच्या पार्श्वभूमीवर शासन आता महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाकडील नोंदीत (ज्यांची नोंदणी जीवीत आहे असे) बांधकाम कामगार व त्यांच्या कुटुंबियांना राज्याच्या सार्वजनिक आरोग्य विभागामार्फत राबवावयाच्या महात्मा ज्योतीबा फुले जन आरोग्य योजनेचा लाभ देण्याच्या अनुषंगाने खालीलप्रमाणे निर्णय घेत आहे
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळातील नोंदीत बांधकाम कामगारांना (ज्यांची नोंदणी जिवीत आहे) व त्यांच्या कुटुंबियांना गंभीर व खर्चिक आजारांवरील उपचार मोफत देण्याचा तसेच अशा पात्र बांधकाम कामागरांना विमा सुरक्षा पुरविण्याचा शासनाने निर्णय घेतला आहे. त्यानुसार पात्र बांधकाम कामगारांना राज्याच्या सार्वजनिक आरोग्य विभागामार्फत दिनांक 02 ऑक्टोबर 2016 पासून राबविण्यात येणारी महात्मा ज्योतीबा फुले जन आरोग्य योजना लागू करण्यास मान्यता देत आहे.
शासन निर्णयान्वये राजीव गांधी जीवनदायी आरोग्य योजना संपुष्टात आणून नवीन स्वरुपात महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना संपुर्ण राज्यात राबविण्यात आलेली आहे. तसेच या योजनेमध्ये महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळातील नोंदीत बांधकाम कामगारांना (ज्यांची नोंदणी जीवित आहे) व त्यांच्या कुटुंबियांना लाभ देण्याचा निर्णय घेण्यात आलेला आहे. महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळातील नोंदणी जीवित असलेले बांधकाम कामगार व त्यांच्यावर अवलंबित कुटुंबियांचा समावेश महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजनेंतर्गत करण्यास मान्यता देण्यात येत आहे.
शासनाने निश्चित केलेली देय विमा हप्त्याची रक्कम महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळामार्फत कामगार कल्याणासाठी गोळा करण्यात येत असलेल्या सेस मधून सदर योजनेची अंमलबजावणी करणाऱ्या राज्य आरोग्य हमी सोसायटीस मंडळामार्फत अदा करण्यात येईल.
कामगार कल्याण मंडळामार्फत बांधकाम कामगारांना देण्यात येणारे नोंदणी प्रमाणपत्र/ओळखपत्र हा विमा संरक्षण देण्याकरीता पुरावा म्हणून पुरेसा समजण्यात येईल. कामगार कल्याण मंडळाच्या निधीतून नोंदीत कामगारांसाठी सध्या सुरु असलेल्या समान स्वरुपाच्या अन्य योजना द्विरुक्ती टाळण्याकरिता कामगार विभागामार्फत बंद करण्यात येतील. तसेच महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजनेंतर्गत दारिद्रय रेषेखालील पिवळे,अंत्योदय अन्न योजना, अन्नपूर्णा शिधापत्रिकाधारक व केशरी शिधापत्रिकाधारक (रुपये एक लाखापर्यंत वार्षिक उत्पन्न असलेली) कुटुंबांचा विमा हप्ता सार्वजनिक आरोग्य विभागामार्फत विमा कंपनीस नियमितपणे अदा करण्यात येतो. सबब कामगार कल्याण मंडळाने विमा हप्ता अदा करताना द्विरुक्ती टाळण्याच्या अनुषंगाने तपासणी करणे आवश्यक राहील.
बांधकाम कामगार आरोग्य योजना चे उद्दिष्ट
- बांधकाम कामगारांना तसेच त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांना गंभीर आजारांवर मोफत वैद्यकीय उपचार पुरविणे.
- आजारपणात कामगारांना पैशांसाठी कोणावर अवलंबून राहण्याची गरज भासू नये तसेच कोणाकडून कर्ज घेण्याची गरज भासू नये.
योजनेचे वैशिष्ट्य
- महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना ही एक सरकारी योजना आहे आणि कोणत्याही एजंट किंवा मध्यस्थाला पैसे देण्याची आवश्यकता नाही.
- या योजनेअंतर्गत कुठल्याच प्रकारचा प्रीमियम भरण्याची गरज नाही.
- रुग्णालयात दाखल होणे, शस्त्रक्रिया, औषधे आणि निदान यासह विविध प्रकारच्या वैद्यकीय उपचारांचा समावेश आहे.
योजनेमध्ये समाविष्ट लाभार्थी
- महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळातील नोंदणी जीवीत असलेले बांधकाम कामगार व त्यांच्यावर अवलंबित कुटुंबीय
आवश्यक पात्रता व अटी
- लाभ घेतेवेळी नोंदीत बांधकाम कामगारांची नोंदणी जीवीत असणे अनिवार्य आहे.
- कुटुंबियांसाठी लाभ घेण्याकरिता मंडळाच्या ओळखपत्रामध्ये कुटुंबियांचा तपशील नमूद असणे अनिवार्य आहे.
- कामगारांकडे पिवळे किंवा केशरी रेशनकार्ड असणे आवश्यक आहे.
- कामगाराच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1 लाखांपेक्षा जास्त असता कामा नये.
- कामगार हा महाराष्ट्र राज्याचा मूळ रहिवाशी असणे आवश्यक आहे.
लाभार्थ्यांची ओळख
लाभार्थ्यांची ओळख ही महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळामार्फत देण्यात येणाऱ्या नोंदणी पावती व मंडळाच्या ओळखपत्रावरुन करता येईल. कुटुंबाचा पुरावा म्हणून लाभार्थ्यांचे रेशनकार्ड ग्राह्य धरले जाईल, ज्यात नोंदीत बांधकाम कामगार (नोंदणी जिवीत असलेले) यांच्यासह लाभ घेणाऱ्या कुटुंबातील सदस्यांचे नाव समाविष्ट असणे अनिवार्य असेल. तसेच, लाभ घेतेवेळी नोंदीत बांधकाम कामगाराच्या कुटुंबियाने केंद्र/राज्य शासनाने वितरित केलेले कोणतेही एक ओळखपत्र छायाचित्रासह (उदा. आधारकार्ड, मतदान कार्ड, वाहनचालक परवाना इ.) सादर करणे अनिवार्य असेल.
विमा हप्ता
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाकडील पात्र लाभार्थ्यांसाठी महात्मा ज्योतीबा फुले जन आरोग्य योजना या योजनेंतर्गत शासनाने निश्चित केलेली देय विमा हप्त्याची ( प्रिमीयम ) रक्कम मंडळाने सदर योजनेची अंमलबजावणी करणाऱ्या राज्य आरोग्य हमी सोसायटीस दर तीन महिन्यांनी (त्रैमासिक) बांधकाम कामगारांच्या जीवीत नोंदणीचा आढावा घेऊन अदा करावी.
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळातील नोंदीत पात्र बांधकाम कामगारांना महात्मा ज्योतीबा फुले जन आरोग्य योजना लागू करतांना सदर योजनेच्या खर्चाची मर्यादा, मेडीकल प्रोसिजर्स, योजनेची अंमलबजावणी, योजनेतील अंगीकृत रुग्णालय, योजनेंतर्गत रुग्णालयांनी सादर करावयाचे दावे, आरोग्य मित्र, कॉल सेंटरची स्थापना आणि वेब अप्प्लिकेशन बाबतची कार्यपध्दती ही सार्वजनिक आरोग्य विभागाच्या दिनांक 4 ऑगस्ट 2016 रोजीच्या प्रस्तुत योजनेसंदर्भातील शासन निर्णयानुसार राहील.
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळातील नोंदीत पात्र बांधकाम कामगारांना त्यांच्या कुटुंबियांसह सर्वसामान्य नागरिक म्हणून सार्वजनिक आरोग्य विभागाच्या दिनांक 4 ऑगस्ट 2016 रोजीच्या शासन निर्णयानुसार अथवा पात्र बांधकाम कामगार असल्यास कामगार विभागाच्या सदरहू शासन निर्णयानुसार यापैकी केवळ एकाच माध्यमाने महात्मा ज्योतीबा फुले जन आरोग्य योजनेचा लाभ घेता येईल. याबाबतची द्विरुक्ती टाळण्याकरिता महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाने आवश्यक त्या उपाययोजना कराव्यात.
योजनेचा फायदा
- कामगार आणि त्यांच्या कुटुंबाला निशुल्क विमा संरक्षण मिळते.
- या योजनेमध्ये 1000 पेक्षा जास्त उपचार आणि महत्वाच्या शस्त्रक्रियांचा समावेश आहे.
- कामगाराला तसेच त्याच्या कुटुंबाला मोफत आरोग्य सुविधा मिळते.
- महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजनेअंतर्गत कामगार आणि त्यांच्या कुटुंबाला गंभीर तसेच दुर्मिळ आजारांच्या उपचारासाठी विमा संरक्षण दिले जाते.
- योजनेअंतर्गत रुग्णालयातील खर्च उदा. औषधे, चाचण्या, डॉक्टरांची फी, इत्यादी खर्चाची प्राप्तीपूर्ती केली जाते.
- योजनेअंतर्गत कामगार आणि त्यांच्या कुटुंबातील सदस्यांना दरवर्षी मोफत आरोग्य तपासणी चा लाभ दिला जातो.
- कामगार किंवा त्याच्या कुटुंबातील एखादा सदस्य इस्पितळात भरती झाल्यावर रुग्णालयाचा संपूर्ण खर्च केला जातो.
आवश्यक कागदपत्रे
- कामगारांचे आधार कार्ड
- कामगार मंडळात नोंदणी प्रमाणपत्र
- रेशन कार्ड
- कामगारांचे तसेच त्याच्या कुटुंबाचे पासपोर्ट आकाराचे फोटो
- उत्पन्नाचा दाखला
अर्ज करण्याची पद्धत
- कामगाराला आम्ही खाली दिलेल्या लिंक वरून योजनेचा अर्ज डाउनलोड करावा लागेल.
- अर्जात विचारलेली सर्व माहिती भरून सोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडून सदर अर्ज आपल्या क्षेत्रातील कामगार कार्यालयात जमा करावा लागेल.
- अशा प्रकारे तुमची या योजनेअंतर्गत अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होईल.
| योजनांचे अर्ज | |
| योजनेचा अर्ज 1 | डाउनलोड |
| योजनेचा अर्ज 2 | डाउनलोड |
| आपल्या क्षेत्रातील कामगार कार्यालयाचा पत्ता | येथे क्लिक करा |
| बांधकाम कामगार योजना नवीन शासनाचे निर्णय | येथे क्लिक करा |
| टोल फ्री क्रमांक | 1800-233-0023 |
बांधकाम कामगार योजनेअंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या योजना
सामाजिक सुरक्षा योजना
शैक्षणिक योजना
आरोग्य विषयक योजना
आर्थिक योजना
महत्वाच्या बाबी
कामगारांचे प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे
| बांधकाम कामगार नोंदणी कोण करू शकतो? |
| बांधकाम कामगार नोंदणी कुठे करायची? |
| बांधकाम कामगारांना ESI लागू आहे का? |
| असंघटित कामगार म्हणजे काय? |
| कामगार कल्याण योजना काय आहेत? |
बांधकाम कामगार योजना अंतर्गत कामगार नोंदणी
बांधकाम कामगार दाव्यासाठी अर्ज करा
बांधकाम कामगार ऑनलाईन नोंदणीचे नूतनीकरण
आपली बांधकाम कामगार नोंदणी अद्ययावत करा
बांधकाम कामगार प्रोफाइल लॉगिन करा
उपकर भरणा पुढे जाण्यासाठी लॉगिन करा
महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळ अंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या विविध योजना
| अधिकृत वेबसाईट | येथे क्लिक करा |
| दूरध्वनी क्र | 022-24306717 / 43226825 |
| फॅक्स क्र | 022-42210019 |
| ई-मेल | mlwbpro53@gmail[dot]com |
| पत्ता | मका / ग्रंथालय / 17 -18 / 165 हु. बाबू गेनू मुंबई गिरणी कामगार क्रीडा भवन, सेनापती बापट मार्ग, एलफिन्स्टन, मुंबई 400013 |