♦ नव्याने नोंदणी/नुतणीकरण अर्ज संगणक प्रणालीवर सादर करण्याकरिता संबंधित बांधकाम कामगारांनी आपल्या मूळ कागदपत्रांसह नजिकच्या तालुका कामगार सुविधा केंद्रात उपस्थित रहावे.   

Bandhkam Kamgar Yojana | बांधकाम कामगार योजना

new gif नवीन अपडेट:

मंडळाच्या आदेशानुसार दिनांक ५ फेब्रुवारी २०२५ पासून तालुका सुविधा केंद्रात डेटा एन्ट्रीचे काम बंद करण्यात येत आहे. बांधकाम कामगार आपले नोंदणी , नूतनीकरण व लाभाचे अर्ज online पद्धतीने आपल्या सोयीच्या जागेवरून भरू शकतील. अर्ज भरल्यावर कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी कामगारांना आपल्या सोयीची तारीख निवडावी लागेल. ६ फेब्रुवारी २०२५ पासून ह्या तारखा निवडण्याची सुविधा दिलेली आहे. निवडलेल्या तारखेस मूळ कागदपत्रांसह निवडलेल्या सुविधा केंद्रावर हजर रहावे लागेल. ठरलेल्या तारखेस व ठिकाणी हजर न राहिल्यास अर्ज नामंजूर करण्यात येतील.

लाभाच्या कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी जागा व तारीख निवडण्याबाबत:
ज्या लोकांनी IWBMS प्रणालीमध्ये कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी अगोदरच तारीख घेतलेली आहे त्यांची ती तारीख रद्द करण्यात आलेली आहे. आता ते कामगार भरलेल्या लाभाच्या अर्जाच्या कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी दिलेल्या लिंकवरून नवीन तारीख निवडू शकतात.
रद्द झालेल्या तारखेऐवजी नवीन तारीख निवडण्यासाठी “Change Claim Appointment Date ” ह्या बटनावर क्लीक करावे. सिस्टिम तुम्हाला तुमचा नोंदणी क्रमांक विचारेल . नोंदणी क्रमांक भरल्यावर तुम्ही रजिस्टर केलेल्या मोबाइल वर एक OTP येईल. OTP पडताळल्यानंतर तुम्हाला ज्या लाभाच्या अर्जाची तारीख बदलायची आहे त्याचा पोचपावती क्रमांक भरावयाचा आहे. त्यानंतर तुम्ही कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी जागा व दिनांक निवडू शकता. त्यानंतर अर्ज प्रणालीमध्ये सबमिट करू शकता.

बांधकाम क्षेत्र हे रोजगार उपलब्ध करून देणारे देशातील दुसरे मोठे क्षेत्र आहे. परंतु या क्षेत्रातील कामगार हे बहुतांश वेळा असुरक्षित, असंघटित आणि अल्पशिक्षित असतात. तसेच त्यांना नियमित रोजगार, आरोग्य सुविधा, सामाजिक सुरक्षा आणि आर्थिक स्थैर्य मिळत नाही याच कारणांमुळे बांधकाम क्षेत्रात काम करणाऱ्या कामगारांचे जीवनमान सुधारावे यासाठी राज्य सरकारला बांधकाम कामगार कल्याण योजना सुरू करण्याची आवश्यकता जाणवली.
बांधकाम क्षेत्रात काम करणाऱ्या कामगारांच्या कल्याणासाठी महाराष्ट्र शासनामार्फत सुरू केलेली एक कल्याणकारी योजना आहे. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट बांधकाम क्षेत्रात काम करणाऱ्या कामगारांना सामाजिक सुरक्षा, आर्थिक मदत आणि जीवनाचा दर्जा सुधारण्यासाठी सुविधा पुरवणे हा आहे. यामध्ये आरोग्य विमा, शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती सहाय्य, घरकुल सुविधा, पेन्शन योजना आणि अपघात विमा यांसारख्या लाभांचा समावेश केला जातो. ही योजना विशेषतः असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना आधार देण्यासाठी आहे.

Bandhkam Kamgar

योजनेचे नावमहाराष्ट्र इमारत बांधकाम कामगार योजना
राज्यमहाराष्ट राज्य
योजनेचे लाभार्थीबांधकाम क्षेत्रातील कामगार
अर्ज करण्याची पद्धतऑनलाईन/ऑफलाईन
अधिकृत वेबसाईटmahabocw.in

शुल्क प्रकाररक्कम
नोंदणी शुल्क25/- रुपयेफक्त एकदाच भरायचे
मासिक वर्गणी1/- रुपयेप्रत्येक महिन्यासाठी
पाच वर्षांची वर्गणी60/- रुपये(1/- × 60 महिने) पाच वर्षांसाठी एकरकमी भरायचे
एकूण रक्कम (नोंदणी + 5 वर्षांची वर्गणी)85/- रुपयेसुरुवातीला एकूण भरावयाची रक्कम

टीप:

  • नोंदणी केल्यानंतर कामगारांना ओळखपत्र दिले जाते.
  • प्रत्येक पाच वर्षांनी नोंदणी नूतनीकरण करावे लागते.

कामगार योजनेअंतर्गत खालील क्षेत्रात काम करणारे मजूर समाविष्ट केले जातात

इमारतीरस्त्यावर
रस्तेरेल्वे
ट्रामवेजएअरफील्ड
सिंचनड्रेनेज
तटबंध आणि नेव्हिगेशन वर्क्सस्टॉर्म वॉटर ड्रेनेज वर्क्ससह
निर्मितीपारेषण आणि पॉवर वितरण
पाणी वितरणासाठी चॅनल समाविष्ट करणेतेल आणि गॅसची स्थापना
इलेक्ट्रिक लाईन्सवायरलेस
रेडिओदूरदर्शन
दूरध्वनीटेलीग्राफ आणि ओव्हरसीज कम्युनिकेशन्स
डॅमनद्या
पाणीपुरवठारक्षक
टनेलपुल
पदवीधरजलविद्युत
पाइपलाइनटावर्स
कूलिंग टॉवर्सट्रान्समिशन टावर्स आणि अशा इतर कार्य
दगड कापणे, फोडणे व दगडाचा बारीक चुरा करणेलादी किंवा टाईल्स कापणे व पॉलिश करणे
रंग, वॉर्निश लावणे, इत्यादीसह सुतारकामगटार व नळजोडणीची कामे
वायरिंग, वितरण, तावदान बसविणे इत्यादीसहित विद्युत कामेअग्निशमन यंत्रणा बसविणे व तिची दुरुस्ती करणे
वातानुकूलित यंत्रणा बसविणे व तिची दुरुस्ती करणेउद्वाहने, स्वयंचलित जिने इत्यादी बसविणे
सुरक्षा दरवाजे उपकरणे इत्यादी बसविणेलोखंडाच्या किंवा धातुच्या ग्रिल्स, खिडक्या, दरवाजे तयार करणे व बसविणे
जलसंचयन संरचनेचे बांधकाम करणेकाच कापणे, काचरोगण लावणे व काचेची तावदाने बसविणे
सुतारकाम करणे, आभाशी छत, प्रकाश व्यवस्था, प्लास्टर ऑफ पेरीस यांसहित अंतर्गत (सजावटीचे) कामकारखाना अधिनियम, 1948 खाली समावेश नसलेल्या विटा, छप्परांवरील कौल इत्यादी तयार करणे
सौर तावदाने इत्यादींसारखी ऊर्जाक्षम उपकरण बसविणेस्वयंपाकखोली सारख्या ठिकाणी वापरण्यासाठी मोडुलर (आधुनिक) युनिट बसविणे
सिमेन्ट काँक्रिटच्या साचेबद्ध वस्तू इत्यादी तयार करणे व बसविणेजलतरण तलाव, गोल्फचे मैदान इत्यादीसह खेळ किंवा मनोरंजनाच्या सुविधांचे बांधकाम करणे
माहिती फलक, रोड फर्निचर, प्रवाशी निवारे किंवा बसस्थानके, सिग्नल यंत्रणा इत्यादी बांधणे किंवा उभारणेरोटरीजचे बांधकाम करणे, कारंजे बसविणे इत्यादी
सार्वजनिक उद्याने, पदपथ, रमणीय भू-प्रदेश इत्यादींचे बांधकाम

कामगारांच्या कल्याणासाठी सरकारची बांधिलकी

  • कायदेशीर पाठबळ: “इमारत आणि इतर बांधकाम कामगार (रोजगार आणि सेवा शर्तींचे नियमन) अधिनियम, १९९६” यासारख्या कायद्यांमुळे कामगारांचे हक्क आणि कल्याण यांना कायदेशीर संरक्षण मिळाले आहे.
  • निधीची तरतूद: सरकार दरवर्षी या योजनेसाठी निधी उपलब्ध करून देते आणि बांधकाम उपकरातून मिळणाऱ्या उत्पन्नाचा वापर कामगार कल्याणासाठी करते.
  • नोंदणी आणि जागरूकता: सरकारने कामगारांची नोंदणी सुलभ केली असून जागरूकता मोहिमांद्वारे अधिकाधिक कामगारांना योजनेचा लाभ घेता यावा यासाठी प्रयत्न केले आहेत.
  • डिजिटल उपक्रम: ऑनलाइन पोर्टल्स आणि मोबाइल ॲप्सद्वारे नोंदणी आणि लाभांचे वितरण सुलभ करून सरकारने तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवला आहे.
  • विकासात्मक योजना: “प्रधानमंत्री आवास योजना” आणि “स्मार्ट सिटी” सारख्या प्रकल्पांद्वारे बांधकाम क्षेत्राला चालना देताना कामगारांचे कल्याणही प्राधान्याने जोपासले जाते.

वाचकांना आवाहन:

बांधकाम कामगार योजना म्हणजे कामगारांचे जीवनमान सुधारण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. जर तुम्ही किंवा तुमच्या ओळखीचे कोणी बांधकाम क्षेत्रात काम करणारे कामगार असतील तर त्यांना या योजनेची माहिती द्या आणि या कामगार महामंडळाअंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या सर्व योजनांचा लाभ घेण्यासाठी पुढाकार घ्या! यामुळे तुम्हाला आर्थिक स्थैर्य मिळेल तसेच तुमच्या मुलांचे शिक्षण, आरोग्य सुविधा आणि कुटुंबाच्या भविष्यासाठी सुरक्षा मिळेल.
बांधकाम कामगार मंडळांतर्गत स्वतःची नोंदणी करणे सोपे आहे – स्थानिक कामगार कार्यालयात किंवा ऑनलाइन पोर्टलवर जा आवश्यक कागदपत्रे जमा करा आणि तुमचे ओळखपत्र मिळवा.

वाचकांनो, ही माहिती तुमच्या परिसरातील बांधकाम कामगारांपर्यंत पोहोचवा. तुमच्या गावात, शहरात या योजनेबद्दल जागरूकता पसरवा. प्रत्येक कामगारापर्यंत ही योजना पोहोचली तरच त्यांचे जीवनमान सुधारेल आणि देशाचा खऱ्या अर्थाने विकास होईल. चला एक पाऊल पुढे टाकूया आणि या योजनेचा लाभ अधिकाधिक कामगारांपर्यंत पोहोचवूया.

बांधकाम कामगार योजना अंतर्गत कामगार नोंदणी

बांधकाम कामगार दाव्यासाठी अर्ज करा

बांधकाम कामगार ऑनलाईन नोंदणीचे नूतनीकरण

आपली बांधकाम कामगार नोंदणी अद्ययावत करा

बांधकाम कामगार प्रोफाइल लॉगिन करा

उपकर भरणा पुढे जाण्यासाठी लॉगिन करा

बांधकाम कामगार योजनेचा अर्ज भरताना अर्जदाराला आवश्यक सूचना

कामगाराच्या विवाहाच्या खर्चासाठी 30,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
बांधकाम कामगारांच्या मुलीच्या विवाहासाठी अर्थसहाय्य
बांधकाम कामगार योजना अंतर्गत मध्यान्ह भोजन योजना
प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना
प्रधानमंत्री जीवनज्योती विमा योजना
प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना
अटल पेन्शन योजना लाभ
कामगारांच्या पाल्यांना पाळणाघर सुविधा
कौशल्यवृद्धी योजना लाभ
बांधकाम कामगारांना घरकुल योजनेचा लाभ
नोंदीत बांधकाम कामगारांकरिता ट्रांझिट कॅम्प ची सुविधा
प्रधानमंत्री आवास (ग्रामीण) योजना
घरगुती कामगारांसाठी कल्याण योजना
कामगार व कामगार कुटुंबियांची लांब पल्ल्याची सहल
बांधकाम कामगार स्मार्ट कार्ड

शैक्षणिक योजना

परदेश उच्चशिक्षण शिष्यवृत्ती
क्रीडा शिष्यवृत्ती योजना
साहित्य प्रकाशन अनुदान योजना
इयत्ता 1ली ते 7वी च्या विद्यार्थ्यांसाठी प्रतिवर्षी 2500/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
इयत्ता 8वी ते 10वी च्या विद्यार्थ्यांसाठी प्रतिवर्ष 5,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
इयत्ता 10वी व इयत्ता 12वी मध्ये किमान 50 टक्के किंवा अधिक गुण प्राप्त झाल्यास 10,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
इयत्ता 11वी व इयत्ता 12वी च्या शिक्षणासाठी प्रति शैक्षणिक वर्षी 10,000/- रुपयाचे आर्थिक सहाय्य
कामगाराच्या मुलांना व पत्नीस पदवी अभ्यासक्रमाकरिता प्रतिवर्षी 20,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
कामगाराच्या मुलांना व पत्नीस वैद्यकीय पदवीकरिता प्रतिवर्षी 1 लाख रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
वैद्यकीय व अभियांत्रिकी शिक्षणासाठी प्रतिवर्षी 60,000/- रुपये आर्थिक सहाय्य
शासनमान्य पदविकेसाठी प्रति शैक्षणिक वर्षी 20,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
शासनमान्य पदव्युत्तर पदविकेसाठी प्रति शैक्षणिक वर्षी 25,000/- रुपयाचे आर्थिक सहाय्य
नोंदीत बांधकाम कामगाराच्या दोन पाल्यास MS-CIT शिक्षणाच्या शुल्काची प्रतिपूर्ती
बांधकाम कामगाराच्या आय आय टी वा तत्सम शिक्षण घेणाऱ्या पाल्यांसाठी शिष्यवृत्ती योजना
कामगारांच्या पाल्यांना इंग्रजीच्या ट्युशन फीसाठी आर्थिक सहाय्य
बांधकाम कामगाराच्या पाल्यास पीएच.डी. अभ्यासक्रमासाठी तसेच परदेशात उच्च शिक्षण घेण्याकरिता शिष्यवृत्ती
सर्वसाधारण शिष्यवृत्ती
कामगाराच्या पाल्यांना शिक्षणासाठी टॅबलेट व लॅपटॉप चे वितरण
बांधकाम कामगारांच्या मुलांना शैक्षणिक उपयोगाची पुस्तके भेट

आरोग्य विषयक योजना

नैसर्गिक प्रसूतीसाठी 15,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य
गंभीर आजार वैद्यकीय उपचार सहायता योजना
शस्त्रक्रियेद्वारे प्रसूतीसाठी 20,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य (दोन जीवित अपत्यांसाठी)
लाभार्थी कामगार व त्याच्या कुटुंबाला गंभीर आजाराच्या उपचारासाठी 1 लाखाचे आर्थिक सहाय्य
एका मुलीच्या जन्मानंतर कुटुंब नियोजनाची शस्त्रक्रिया केल्यास त्या मुलीच्या नावे 18 वर्षापर्यंत 1 लाख रुपये मुदत ठेव बंद
अपघातात कामगाराला 75 टक्के अपंगत्व किंवा कायमस्वरूपी अपंगत्व आल्यास 2 लाखाची आर्थिक मदत
महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजनेचा लाभ
कामगार दवाखान्यात भरती झाल्यास भरती काळापुरता त्याच्या पत्नीस दर दिवशी आर्थिक सहाय्य
कामगारांना जननी विमा योजनेचा लाभ
नोंदीत बांधकाम कामगारांची आरोग्य तपासणी
व्यसनमुक्ती करीता निधी

आर्थिक योजना

कामगार योजना ५०००
आत्महत्याग्रस्त कामगाराच्या कुटुंबास अर्थसहाय्य
कामगाराचा कामावर असताना मृत्यू झाल्यास कायदेशीर वारसास 5 लाखाचे आर्थिक सहाय्य
शिवण मशीन अनुदान योजना
बांधकाम कामगार पेटी योजना
कामगाराचा नैसर्गिक मृत्यू झाल्यास कायदेशी वारसास 2 लाखाचे आर्थिक सहाय्य
अनोंदीत बांधकाम कामगाराचा बांधकामाच्या ठिकाणी मृत्यू झाल्यास अर्थसहाय्याचा लाभ
अटल बांधकाम कामगार आवास योजना (शहरी) अंतर्गत 2 लाखाचे अर्थसहाय्य
अटल बांधकाम कामगार आवास योजना (ग्रामीण) अंतर्गत 2 लाखाचे अर्थसहाय्य
50 ते 60 वयोगटातील कामगाराचा मृत्यू झाल्यास अंत्यविधीकरिता 10 हजारांचे सहाय्य
कामगाराचा मृत्यू झाल्यास विधवा पत्नीस अथवा स्त्री कामगाराच्या विधुर पतीस 5 वर्षाकरिता 24 हजाराचे आर्थिक सहाय्य
नोंदीत बांधकाम कामगारांना घर खरेदी किंवा घर बांधण्यासाठी अर्थसहाय्य
बांधकाम कामगारांना बोनस सुविधा
बांधकाम कामगारांना सायकल वाटप
साहित्य खरेदीसाठी आर्थिक सहाय्य
बांधकाम कामगारांना सुरक्षा संच (सेफ्टी किट) चा लाभ
बांधकाम कामगारांना वस्तू संच (Essential Kit) चा लाभ
बांधकाम कामगारांना गृहपयोगी वस्तू संच वितरण
कामगार व त्यांच्या कुटुंबियांना स्पर्धा परीक्षा पूर्वतयारी प्रशिक्षण योजना
अटल बांधकाम कामगार आवास योजना
वाहन चालक प्रशिक्षण योजना

महत्वाच्या बाबी

कामगार कल्याण योजना
बांधकाम कामगार यादी
बांधकाम कामगार योजना फायदे
बांधकाम कामगार योजना अंतर्गत आवश्यक पात्रता
बांधकाम कामगार योजनेअंतर्गत आवश्यक कागदपत्रे
बांधकाम कामगार योजना आवश्यक अटी व शर्ती
बांधकाम कामगार योजना नवीन शासनाचे निर्णय
बांधकाम कामगार संपर्क कार्यालय
बांधकाम कामगार योजना ऑनलाइन फॉर्म
बांधकाम कामगार घरकुल योजना कागदपत्रे
Essential Kit Form PDF
Bandhkam Kamgar Safety Kit Form PDF Download
bocw Safety Kit Form PDF Download
Bandhkam Kamgar Nondani Maharashtra

कामगारांचे प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे

बांधकाम कामगार नोंदणी कोण करू शकतो?
बांधकाम कामगार नोंदणी कुठे करायची?
बांधकाम कामगारांना ESI लागू आहे का?
असंघटित कामगार म्हणजे काय?
कामगार कल्याण योजना काय आहेत?

महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळ अंतर्गत राबविण्यात येणाऱ्या विविध योजना

सर्वसाधारण शिष्यवृत्ती
परदेश उच्चशिक्षण शिष्यवृत्ती
क्रीडा शिष्यवृत्ती
पाठ्यपुस्तक अर्थसहाय्य
MS-CIT अर्थसहाय्य
साहित्य प्रकाशन अनुदान
शिवण मशीन अनुदान योजना
गंभीर आजार उपचार अर्थसहाय्य
प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना
आत्महत्याग्रस्त कुटुंबास अर्थसहाय्य
कामगार व कामगार कुटुंबियांची लांब पल्ल्याची सहल
वाहन चालक प्रशिक्षण
इंग्रजीसह विदेशी भाषा संभाषण प्रशिक्षण
स्पर्धा परीक्षा पूर्वतयारी प्रशिक्षण
महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळ नवीन सभासद नोंदणी करण्याची पद्धत
महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळ अंशदान दर
महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळाची कार्ये
महाराष्ट्र कामगार कल्याण मंडळ अंतर्गत राबविण्यात येणारे विविध कार्यक्रम

अपघात आणि जीवितहानीचा धोका:

  • बांधकाम क्षेत्रात अपघात होण्याचे प्रमाण खूप जास्त आहे. अनेक कामगार हे ऊंचीवर काम करतात त्यामुळे उंचीवरून पडणे, अंगावर अवजड साहित्य कोसळणे, विजेचा धक्का लागणे किंवा मशीन मुळे दुखापत होणे अशा धोक्यांना सामोरे जातात त्यामुळे अशा परिस्थितीत त्यांना वैद्यकीय मदत आणि विमा संरक्षणाची गरज होती.

सामाजिक सुरक्षा आणि आर्थिक मदतीचा अभाव:

  • बहुतांश बांधकाम कामगारांना पेन्शन, भविष्यनिर्वाह निधी (PF), विमा, गृहनिर्माण किंवा आरोग्य सेवा मिळत नव्हत्या.
  • एखाद्या कारणामुळे काम थांबल्यास किंवा काम संपल्यास त्यांच्याकडे उत्पन्नाचा दुसरा कोणताच स्रोत नव्हता.
  • तसेच महिला कामगार आणि त्यांच्या कुटुंबीयांसाठी आर्थिक मदतीची आवश्यकता होती.

स्थलांतरित कामगारांचे शोषण आणि अडचणी:

  • बहुतांश बांधकाम कामगार हे ग्रामीण भागातून शहरात स्थलांतरित झालेले असतात.
  • तसेच त्यांना कामगार हक्कांविषयी माहिती नसते त्यामुळे त्यांचे शोषण होते.

मुलांच्या शिक्षणाची समस्या:

  • बांधकाम क्षेत्रातील कामगारांचे दर महिन्याला एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी स्थलांतर होत असल्याने त्यांच्या मुलांचे शिक्षण वारंवार खंडित होत असे. त्यामुळे त्यांना शाळा, शिष्यवृत्ती आणि इतर शैक्षणिक सुविधा मिळाव्यात यासाठी सदर योजना गरजेची होती.

नोंदणीतील अपयश:

  • अनेक बांधकाम कामगारांना सदर योजनेविषयी माहिती नसते त्यामुळे नोंदणीचे प्रमाण अत्यंत कमी आहे.
  • स्थलांतरित कामगार वारंवार स्थलांतर करतात त्यामुळे त्यांच्या नोंदणीचे नूतनीकरण करणे कठीण जाते.

निधीचा अपुरेपणा आणि खर्च:

  • काही वेळा निधी वाटपाची प्रक्रिया संथ आणि जटिल असल्याने कामगारांना थेट फायदा कमी मिळतो.

योजनांची प्रभावी अंमलबजावणीचा अभाव:

  • काही ठिकाणी योजनांची जाहिरात आणि योजनांचा प्रचार अपुरा असल्याने कामगारांना याची माहिती मिळत नाही.

मध्यस्थांचा हस्तक्षेप आणि शोषण:

  • काही ठिकाणी दलाल किंवा ठेकेदार कामगारांच्या नावावर नोंदणी करून त्यांचा गैरफायदा घेतात.

स्थलांतरित कामगारांचे प्रश्न:

  • बऱ्याच योजना स्थानिक ओळखपत्रावर (जसे की रेशन कार्ड, आधार कार्ड) आधारित असतात त्यामुळे स्थलांतरित कामगारांना योजनांचा लाभ घेता येत नाही.
  • एका राज्यात नोंदणी झालेला कामगार दुसऱ्या राज्यात गेला तर दुसऱ्या राज्यात या योजनांचा लाभ मिळत नाही.

कामगार योजना लिस्ट